Καθώς η ομάδα προστασίας Twentieth Century Society ξεκινά μια εκστρατεία για τη διάσωση των υπό απειλών κέντρων αναψυχής του Ηνωμένου Βασιλείου, εξετάζουμε 10 από τις πιο σημαντικές αρχιτεκτονικά εγκαταστάσεις της χώρας.
ο Κοινωνία του Εικοστού Αιώνα έχει ξεκίνησε μια εκστρατεία για τη λίστα 10 κέντρων αναψυχής στο Ηνωμένο Βασίλειο καθώς οι εγκαταστάσεις, πολλές από τις οποίες κατασκευάστηκαν τις δεκαετίες του 1970 και του 80, απειλούνται ολοένα και περισσότερο με κλείσιμο και κατεδάφιση.
«Η εποχή της άνθησης για τα κέντρα αναψυχής ήταν πραγματικά στη δεκαετία του 1970, όταν οι εγκαταστάσεις που χρηματοδοτούνταν από το δημόσιο ήταν σε αφθονία», εξήγησε ο διευθυντής εκστρατειών του Twentieth Century Society Oli Marshall.
«Ο αποδεκατισμός των προϋπολογισμών των τοπικών αρχών τα τελευταία χρόνια έχει ήδη αναγκάσει πολλούς να κλείσουν, με τις προκλήσεις των τελευταίων ετών απλώς να εντείνουν την απειλή που αντιμετωπίζουν τώρα».
«Η πανδημία του Covid, οι παγκόσμιες ελλείψεις χλωρίου και η κρίση του κόστους της ενέργειας σημαίνουν ότι κάθε πισίνα βρίσκεται πλέον σε κίνδυνο», είπε στο Dezeen. «Αν δεν κινηθούμε τώρα για να προστατεύσουμε τα πιο σημαντικά ιστορικά παραδείγματα, μπορεί σύντομα να εξαφανιστούν εντελώς».
„Μερικές από τις πιο καινοτόμες αρχιτεκτονικά κατασκευές του τέλους του εικοστού αιώνα“
Σύμφωνα με τον Marshall, τα κέντρα αναψυχής του Ηνωμένου Βασιλείου αντιπροσωπεύουν μερικές από τις πιο ποικίλες και καινοτόμες αρχιτεκτονικές που χτίστηκαν τις δεκαετίες του 1970 και του 80.
«Γεωδαιτικοί θόλοι διαστημικής εποχής, υαλωμένες πυραμίδες, καστρωμένα οχυρά, μπρουταλιστικοί ελέφαντες, μαυριτανικά μεταμοντέρνα παλάτια – υπάρχει κάποιος άλλος τύπος κτιρίου που να είναι τόσο πολύ διαφορετικός και εντελώς εκκεντρικός;» αυτός είπε.
«Είναι επίσης μερικές από τις πιο καινοτόμες αρχιτεκτονικά κατασκευές του τέλους του εικοστού αιώνα, συνδυάζοντας περιβαλλοντικά ελεγχόμενα περιβάλλοντα με ανερχόμενη μηχανική και παιχνιδιάρικες εικόνες ποπ».
Ξεκίνησε σήμερα, 30 χρόνια αφότου η κοινωνία ξεκίνησε μια εκστρατεία για τη διάσωση των lidos του Ηνωμένου Βασιλείου, η καμπάνια της Εταιρείας του Twentieth Century στοχεύει να προστατεύσει τα καλύτερα παραδείγματα της τυπολογίας προτού χαθούν.
«Τα κέντρα αναψυχής είναι ένας τύπος κτιρίου που πιθανώς έχουμε θεωρήσει δεδομένο και σίγουρα δεν έχει ακόμη πλήρως εξερευνηθεί ή εκτιμηθεί», εξήγησε ο Μάρσαλ.
„Μόνο πριν από λίγα χρόνια, το art deco Lidos χάνονταν με απίστευτο ρυθμό. Ωστόσο, το έθνος έχει ξαναερωτευτεί την υπαίθρια κολύμβηση και πολλά από τα καλύτερα παραδείγματα αναφέρονται τώρα. Στο ψυχρό κλίμα της Βρετανίας, η υποτροπική απόδραση του Τα Κέντρα Αναψυχής είναι ένα άλλο μοναδικό μέρος της κολυμβητικής μας κουλτούρας που πρέπει να αγαπάμε».
Για να συμπέσει με την εκστρατεία, συγκεντρώσαμε 10 από τα πιο σημαντικά κέντρα αναψυχής του Ηνωμένου Βασιλείου – τρία που έχουν ήδη καταχωριστεί, πέντε που προτείνει η Εταιρεία του Twentieth Century να συμπεριληφθούν στη λίστα και δύο που έχουν ήδη χαθεί:
Wrexham Waterworld, by Williamson Partnership, Wrexham, 1967
Πιστεύεται ότι είναι το μοναδικό κτίριο με υπερβολική παραβολοειδή οροφή στην Ουαλία, το κέντρο αναψυχής Wrexham Waterworld της δεκαετίας του 1960 λειτουργεί επί του παρόντος ως Κέντρο Αναψυχής και Δραστηριότητας Waterworld.
Παρά την αποτυχημένη προσφορά εισαγωγής στο χρηματιστήριο το 2014 λόγω της μεγάλης αλλοίωσης των εσωτερικών χώρων, ο όμιλος πιστεύει ότι η χαρακτηριστική οροφή του κτιρίου δικαιολογεί την καταχώρισή του.
Bletchley Leisure Centre, του Faulkner Brown, Bletchley, 1974
Σχεδιασμένο από το στούντιο του Ηνωμένου Βασιλείου Faulkner Brown το 1974, το Bletchley Leisure Centre (φωτογραφία πάνω και πάνω) είχε την πισίνα του σε μια πυραμίδα διαστημικού πλαισίου από γαλβανισμένο χάλυβα.
Παρά την εξαιρετικά αναγνωρίσιμη μορφή του, το κτίριο κατεδαφίστηκε το 2010.
Swindon Oasis, από Gillinson Barnett and Partners, Swindon, 1976
Ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα κέντρα αναψυχής της χώρας λόγω του μεγάλου θόλου της οροφής με τζάμι, η πισίνα έκλεισε το 2020 και συμπεριλήφθηκε στη λίστα της Κοινωνίας του Εικοστού Αιώνα με τα κτίρια που κινδυνεύουν περισσότερο. Ωστόσο, μετά από μια καμπάνια, εισήχθη στη Βαθμίδα ΙΙ το 2021.
Σχεδιασμένη από τους Gillinson Barnett and Partners στα μέσα της δεκαετίας του 1970, η πισίνα είναι ίσως πιο γνωστή για την ενημέρωση του ονόματος του συγκροτήματος Oasis.
Coventry Sports Centre, από το τμήμα Coventry City Architect’s, Coventry, 1976
Ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα κτίρια του Κόβεντρι, το αθλητικό κέντρο του Κόβεντρι είναι γνωστό ως Ελέφαντας λόγω της γκρι-ψευδάργυρης επένδυσης και της πρόσοψής του που μοιάζει με το ζώο. Ένας «κορμός» με τζάμι συνδέει το κτήριο της αθλητικής αίθουσας με το μπλοκ Coventry Central Baths της δεκαετίας του 1960.
Το κτίριο απειλείται επί του παρόντος μετά το κλείσιμό του το 2020.
Mildenhall Dome, του Simon Conolly, Mildenhall, 1977
Ένα από τα τρία μόνο κτίρια στο Ηνωμένο Βασίλειο που κατασκευάστηκαν χρησιμοποιώντας το καινοτόμο σύστημα Parashell, το Mildenhall Dome απειλούνταν με κατεδάφιση μετά το κλείσιμο το 2021 προτού εισαχθεί στον κατάλογο Βαθμού ΙΙ.
Η κατασκευή χτίστηκε σε μια μέρα χρησιμοποιώντας ένα σύστημα που αναπτύχθηκε από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Dante Bini, όπου ένα μπαλόνι φουσκώθηκε και καλύφθηκε με σκυρόδεμα για να δημιουργηθεί η δομή με θόλο.
Richard Dunn Sports Centre, του Trevor Skempton, Bradford, 1978
Πήρε το όνομά του από έναν τοπικό πυγμάχο που πάλεψε με τον Muhammid Ali, το τσιμεντένιο αθλητικό κέντρο Richard Dunn στο Μπράντφορντ ήταν ένα από τα πρώτα κτίρια του Ηνωμένου Βασιλείου που σχεδιάστηκε με χρήση υπολογιστών.
Πρόσφατα σώθηκε από την κατεδάφιση όταν εισήχθη στη λίστα νωρίτερα φέτος. Στην καταχώρισή της, η Historic England είπε ότι το κτίριο ήταν ένα „τολμηρό και ολοκληρωμένο σχέδιο για ένα τοπικό κέντρο αναψυχής της δεκαετίας του 1970“ και ότι „η εντυπωσιακή, μεγάλη οροφή, δικτυωτή δοκός, έχει ιδιαίτερη σημασία“.
Crowtree Leisure Centre, του Gillinson Barnett and Partners, Σάντερλαντ, 1977
Ένα από τα πιο φιλόδοξα κέντρα αναψυχής που κατασκευάστηκαν τη δεκαετία του 1970, το Crowtree Leisure Centre στο κέντρο του Σάντερλαντ είχε στην κορυφή μια τεράστια οροφή από διαστημικό πλαίσιο που στηριζόταν σε τετράγωνες τσιμεντένιες κολώνες.
Το κτίριο κατεδαφίστηκε το 2013. «Δυστυχώς, με αυτό, αργήσαμε πολύ», είπε η Εταιρεία Twentieth Century. «Αν παρέμενε ακόμη, θα ήταν σίγουρα στη λίστα για εισαγωγή».
Center Parcs Dome, Center Parcs Architects, Sherwood, 1987
Χτισμένο ως η καρδιά της πρώτης τοποθεσίας της εταιρείας διακοπών Center Parcs στο Ηνωμένο Βασίλειο, το κτήριο Subtropical Swimming Paradise περικλείεται από έναν γεωδαιτικό θόλο με άνοιγμα 70 μέτρων.
Ο μεγάλος θόλος κατασκευάστηκε από κολλημένη ξυλεία (glulam) που υποστηρίζει ημιδιαφανή πάνελ ETFE.
The Dome, του Faulkner-Brown, Doncaster, 1989
Ο Θόλος στο Ντόνκαστερ, που ονομάστηκε «παρόμοιο Πάνθεον αφιερωμένο στους θεούς του ελεύθερου χρόνου», διαθέτει μεταμοντέρνους τρούλους, λιθοδομή με παστέλ ταινίες και διακοσμητικές χαλύβδινες κατασκευές.
Το κτίριο είναι ένα από τα πέντε κέντρα αναψυχής που σχεδίασε ο Faulkner Brown που η Εταιρεία του Twentieth Century έχει προτείνει για καταχώριση.
Ships and Castles Leisure Centre, του Andrew Robertson, Falmouth, 1993
Πάνω από το λιμάνι του Falmouth, το Ships and Castles Leisure Centre έχει δύο χαρακτηριστικές προσόψεις που ενημερώνονται από τη μοναδική τοποθεσία του.
Με θέα στο χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων, το κτήριο είναι κατασκευασμένο από τούβλο με καστέλιους πυργίσκους με έξι ισχυρούς πυργίσκους που αναφέρονται στο κοντινό κάστρο Pendennis του 16ου αιώνα, ενώ η πρόσοψη προς τη θάλασσα σχεδιάστηκε για να είναι ένα „γυάλινο πανί“ που προσφέρει θέα στο λιμάνι.
