Οι άνθρωποι θα πρέπει να απαιτούν καλύτερα από τις «βαρετές και μπανάλ» οικιστικές κοινότητες που έχουν γίνει ο κανόνας, λέει ο Christian Pagh, διευθυντής και επικεφαλής επιμελητής της όγδοης Τριενάλε Αρχιτεκτονικής του Όσλο σε αυτή τη συνέντευξη.
«Οι άνθρωποι θέλουν να έχουν ωραίες γειτονιές», είπε ο Pagh, καθώς παρουσίαζε την έκθεση στη νορβηγική πρωτεύουσα την περασμένη εβδομάδα. «Δεν είναι πάρα πολλά να ζητάς, να περιμένεις ή να παλεύεις για αυτά».
Ο Pagh επέλεξε το Mission Neighborhood ως θέμα της φετινής τριενάλε, με όραμα να βελτιώσει τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται και διαχειρίζονται τα σπίτια, οι δρόμοι και τα κοινοτικά συστήματα.
Η εκδήλωση βλέπει το κτίριο του πρώην μουσείου Munch να επανεφευρίσκεται προσωρινά ως το Oslo Neighborhood Lab, ένας χώρος που φιλοξενεί εκθέσεις, συνομιλίες και εργαστήρια που εξερευνούν πώς μοιάζει μια υγιής γειτονιά.
Σε συνέντευξή του στο Dezeen, ο Pagh είπε ότι φιλοδοξία του ήταν να εμπνεύσει τους ανθρώπους – είτε είναι επαγγελματίες του δομημένου περιβάλλοντος είτε όχι – να πιέσουν για μεταρρυθμίσεις.
«Αυτό που είναι ενδιαφέρον για την κλίμακα γειτονιάς είναι ότι είναι μια κλίμακα που μπορείς πραγματικά να επηρεάσεις», είπε.
„Όλοι μπορούμε να αναλάβουμε δράση για να αλλάξουμε τις γειτονιές μας. Μπορείτε να πάτε σε έναν πολιτικό. Μπορείτε να διαδηλώσετε.“
„Γιατί η γραμμή βάσης είναι τόσο χαμηλή;“
Ο Pagh πιστεύει ότι ο συνδυασμός παγκόσμιου καπιταλισμού και εκβιομηχάνισης έχει οδηγήσει σε μια τάση για γειτονιές που δεν υποστηρίζουν τους ανθρώπους που ζουν σε αυτές και προκαλούν ζητήματα όπως η κοινωνική απομόνωση.
„Υπάρχουν προγραμματιστές εκεί έξω με καλές προθέσεις, αλλά πολλοί από αυτούς θέλουν απλώς να βγάλουν χρήματα. Έτσι καταλήγουμε σε πόλεις που φτιάχνονται για το κέρδος“, είπε.
Λέει ότι το θέμα επιδεινώνεται από το γεγονός ότι οι άνθρωποι δεν περιμένουν καλύτερα.
„Γιατί η γραμμή βάσης είναι τόσο χαμηλή;“ αυτός είπε. «Κατά τη φαντασία μου, αυτές οι γειτονιές θα μπορούσαν να είναι πολύ περισσότερες».
Έκθεση να γίνει ερευνητικό εργαστήριο
Το Oslo Neighborhood Lab περιλαμβάνει το Mission Neighborhood – (Re)forming Communities, μια έκθεση έργων αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας σε όλη την Ευρώπη που διερευνά εναλλακτικές προσεγγίσεις στην ανάπτυξη.
Τα κυριότερα σημεία περιλαμβάνουν ένα όραμα για μια Κοπεγχάγη χωρίς αυτοκίνητα, ένα έργο επαναφοράς στη Βιέννη και μια αστική στρατηγική για το Μάλμε που δίνει νέα αξία σε μια βιομηχανική ζώνη στο κέντρο της πόλης.
Ο χώρος φιλοξενεί επίσης μια έκθεση 16 οραμάτων για το μέλλον τεσσάρων γειτονιών του Όσλο, μια έκθεση ριζοσπαστικών σχεδίων του Βρετανού αρχιτέκτονα Peter Cook και ένα αναδυόμενο στούντιο σχεδιασμού που φιλοξενεί ένα πρόγραμμα έξι εβδομάδων συνεργατικών εργαστηρίων.
Ο Pagh ελπίζει ότι η τριενάλε θα δημιουργήσει μια αίσθηση αισιοδοξίας για το μέλλον των αστικών γειτονιών. Σκοπεύει να συνδυάσει τα ευρήματα σε έναν κατάλογο βέλτιστων πρακτικών, που θα παρουσιάσει στο Παγκόσμιο Συνέδριο Αρχιτεκτόνων στην Κοπεγχάγη το 2023.
«Θέλουμε να γίνουμε διασταυρούμενοι επικονιαστές – να φέρουμε κοντά ανθρώπους που κανονικά δεν θα συναντιόντουσαν, να ξεκινήσουμε συνομιλίες μεταξύ προγραμματιστών, επιχειρηματιών, ακτιβιστών και αναρχικών», είπε.
Διαβάστε παρακάτω για ολόκληρη τη συνέντευξη:
Amy Frearson: Γιατί επιλέξατε το θέμα Mission Neighbourhood;
Christian Pagh: Η γειτονιά είναι ένα μέρος όπου ξετυλίγεται η καθημερινότητα. Έχει να κάνει με το πού ζεις και τι υπάρχει γύρω σου –το καφενείο, το νηπιαγωγείο, το μαγαζάκι– αλλά είναι και ένας κοινωνικός ορίζοντας. Αφορά την πραγματικότητα του να γνωρίζεις τους γείτονές σου αλλά και την αίσθηση ότι ανήκεις σε ένα μέρος. Έτσι, η συζήτηση για τις γειτονιές μας επιτρέπει να μιλήσουμε για το πώς η αρχιτεκτονική σχετίζεται με τους ανθρώπους και κυρίως με την κοινότητα.
Amy Frearson: Τι είδους προκλήσεις αντιμετωπίζουν οι γειτονιές;
Christian Pagh: Η μοναξιά είναι ένα τεράστιο ζήτημα στο δυτικό ημισφαίριο. Κάπως τα χωρικά και τεχνολογικά μας πλαίσια μας κάνουν να νιώθουμε πιο μόνοι. Νομίζω ότι υπάρχει λαχτάρα για τα είδη των χώρων όπου μπορούμε να είμαστε μαζί χωρίς να χρειάζεται να είμαστε φίλοι. Έχει να κάνει με το πώς μπορούμε να επιπλέουμε στην καθημερινή ζωή και τις δραστηριότητες άλλων ανθρώπων με τρόπο γενναιόδωρο και διασκεδαστικό.
Amy Frearson: Πού πάνε τα πράγματα στραβά;
Christian Pagh: Η οικονομική πίεση του παγκόσμιου καπιταλισμού έχει την τάση να ιδιωτικοποιεί, να εξευγενίζει και να εμπορευματοποιεί τον τρόπο που ζούμε. Αυτό, σε συνδυασμό με την εκβιομηχάνιση, έχει καταστήσει πολύ προσοδοφόρα την κατασκευή βαρετών και κοινών σπιτιών. Υπάρχουν προγραμματιστές εκεί έξω με καλές προθέσεις, αλλά πολλοί από αυτούς θέλουν απλώς να βγάλουν χρήματα. Έτσι καταλήγουμε σε πόλεις που φτιάχνονται για το κέρδος.
Ένα άλλο θέμα είναι να κάνουμε με το πώς ρυθμίζουμε, που είναι μέσω της ομοιότητας. Είναι πολύ φθηνότερο για τον εργολάβο να χτίσει ξανά το ίδιο σπίτι και είναι πιο εύκολο να το εγκρίνει επίσης. Όμως οι γειτονιές που αγαπάμε δεν είναι όλες ίδιες. Είναι ιδιόρρυθμα, γεμάτα τριβές και σπάνια.
Amy Frearson: Είναι μέρος του προβλήματος ότι οι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν τι χάνουν;
Christian Pagh: Στη Νορβηγία, είναι επίσης μια μονοπωλιακή αγορά. Εάν δεν έχετε πολλά χρήματα, θα πρέπει να αγοράσετε τα νέα διαμερίσματα που χτίζονται, οπότε δεν υπάρχει κίνητρο για τους προγραμματιστές να κάνουν καλύτερα. Αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι, σε κάποιο βαθμό, οι άνθρωποι δεν περιμένουν καλύτερα.
Υπάρχουν κάποιες περιοχές στο Όσλο που μου αρέσει να μισώ, ωστόσο κάποιοι λένε ότι τους αρέσουν. Γιατί η γραμμή βάσης είναι τόσο χαμηλή; Κατά τη φαντασία μου, αυτές οι γειτονιές θα μπορούσαν να είναι πολύ περισσότερες. Τα σχέδια του Peter Cook μας δείχνουν πώς είμαστε συνδεδεμένοι και πόσο πιο μαγικό θα μπορούσε να είναι αυτό.
Amy Frearson: Πώς αντιμετωπίζετε αυτές τις προκλήσεις με την τριενάλε;
Christian Pagh: Καθώς είμαι και επιμελητής και σκηνοθέτης, ήθελα να δω αν θα μπορούσαμε με κάποιο τρόπο να επεκτείνουμε τον αντίκτυπο της τριενάλε. Θέλουμε να γίνουμε διασταυρούμενος επικονιαστής – να φέρουμε κοντά ανθρώπους που κανονικά δεν θα συναντιόντουσαν, να ξεκινήσουμε συνομιλίες μεταξύ προγραμματιστών, επιχειρηματιών, ακτιβιστών και αναρχικών.
Η τριενάλε θα γίνει ένα είδος εργαστηρίου. Νομίζω ότι αυτό είναι ένα ενδιαφέρον μοντέλο, όπου διεξάγεις έρευνα, ρίχνεις φως σε θέματα και προσκαλείς κόσμο. Περιλαμβάνει μια ευρύτερη κοινότητα φωνών σε αυτή τη συζήτηση.
Amy Frearson: Μπορείτε να μου πείτε λίγα περισσότερα για το πρόγραμμα που έχετε δημιουργήσει;
Christian Pagh: Ένα από τα πράγματα που πιστεύαμε ότι ήταν σημαντικό ήταν να βρούμε ένα μέρος που θα μπορούσε να γίνει η καρδιά. Θέλαμε ένα μέρος που νιώθαμε πολύ ανοιχτό. Γι‘ αυτό θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε το παλιό Μουσείο Munch.
Δημιουργήσαμε αυτήν την αναδυόμενη εργαστηριακή ατμόσφαιρα συνδυάζοντας στοιχεία έκθεσης με δραστηριότητες. Η ιδέα είναι να είμαστε ανοιχτοί για συζητήσεις για παγκόσμια ζητήματα αλλά και να επικεντρωθούμε στα σκανδιναβικά. Ελπίζουμε ότι θα προσελκύσει κάθε είδους κανονικούς ανθρώπους, καθώς και ανθρώπους με ενδιαφέρον για την αρχιτεκτονική και το δομημένο περιβάλλον.
Amy Frearson: Ποια ήταν η στρατηγική πίσω από τις εκθέσεις που έχετε επιμεληθεί;
Christian Pagh: Έχουμε κάνει μια αρκετά παραδοσιακή αρχιτεκτονική έκθεση με έναν τρόπο. Είναι μοντέλα, εικόνες και επεξηγήσεις. Νόμιζα ότι ήταν σημαντικό. Δεν είμαι αρχιτέκτονας, αλλά πραγματικά με γοητεύει το πώς διαμορφώνουμε το περιβάλλον μας και βρίσκω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι βρίσκουν και αυτό ενδιαφέρον. Αλλά φυσικά πρέπει να το κάνετε κατανοητό. πρέπει να το πλαισιώσετε για να μην γίνει πολύ πολυπλοκότητα.
Οι δύο τελευταίες τριενάλε είχαν πολύ λίγη αρχιτεκτονική. Είχαν εξαιρετικά ενδιαφέροντα θέματα και πολύ επίκαιρες, νευρικές προκλήσεις. Αλλά σκέφτηκα ότι ήταν σημαντικό να υπάρχει αρχιτεκτονική. Έτσι, παρόλο που θέτουμε πολλές προκλήσεις σχετικά με τον καπιταλισμό και την πολιτική, εξακολουθεί να είναι μια τριενάλε αρχιτεκτονικής.
Amy Frearson: Μπορείτε να διαλέξετε κάποια έργα από την παράσταση που πιστεύετε ότι είναι ιδιαίτερα επιτυχημένα;
Christian Pagh: Το Noisy Neighborhoods είναι ένα φανταστικό έργο. Δείχνει πραγματικά το θέμα των χώρων ανάγνωσης, κάτι που πιστεύω ότι είναι μια πολύ σημαντική πτυχή του να μιλάς για τις γειτονιές και να κατανοείς τι μπορούν να προσφέρουν. Περιέχει μια πραγματικά πλούσια χαρτογράφηση μιας περιοχής που, στα μάτια του κοινού, δεν ήταν κάτι το ιδιαίτερο. Καταγράφει τις τοπικές επιχειρήσεις, τους πόρους, τις σχέσεις και τις δυνατότητες σε μια άσχημη γειτονιά και, στη συνέχεια, το μεταφράζει σε νόμο περί ζωνών. Αμφισβητεί τα παραδοσιακά εξευγενισμένα μοντέλα ανάπτυξης που δεν θα ήταν ο κανόνας σήμερα.
Amy Frearson: Ποιες είναι οι ελπίδες σας για την κληρονομιά αυτού του έργου; Πιστεύετε ότι μπορείτε να επηρεάσετε την αλλαγή;
Christian Pagh: Αντιμετωπίζουμε όλα τα είδη σούπερ περίπλοκων και τρομακτικών μελλοντικών, με διαφαινόμενη κλιματική καταστροφή, πόλεμο κ.λπ. Νομίζω ότι υπάρχει λαχτάρα για λύσεις. Αυτό που είναι ενδιαφέρον για την κλίμακα γειτονιάς είναι ότι είναι μια κλίμακα που μπορείτε πραγματικά να επηρεάσετε. Όλοι μπορούμε να αναλάβουμε δράση για να αλλάξουμε τις γειτονιές μας. Μπορείτε να πάτε σε έναν πολιτικό. Μπορείτε να αποδείξετε.
Ελπίζω να εμπνεύσουμε τους ανθρώπους να δράσουν. Και ελπίζω τελικά ότι θα μπορέσουμε να προωθήσουμε κατευθύνσεις και συστάσεις. Κάνε αυτό. Μην το κάνεις αυτό. Δεν είμαστε ακόμα εκεί. Αλλά τον επόμενο χρόνο, όταν θα έχουμε χρόνο να αφομοιώσουμε αυτό το υλικό, σχεδιάζουμε να δημιουργήσουμε έναν κατάλογο βέλτιστων πρακτικών. Η ιδέα είναι να παρουσιαστεί στο Παγκόσμιο Συνέδριο Αρχιτεκτόνων στην Κοπεγχάγη το 2023.
Amy Frearson: Καθώς είστε τώρα διευθυντής της τριενάλε, θα επιμεληθείτε και την επόμενη έκδοση το 2025; Και περιμένετε να συνεχίσετε με αυτό το θέμα των γειτονιών;
Christian Pagh: Αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμα, αλλά είναι η πρόθεση. Οπότε πιστεύω ότι θα συνεχίσουμε με το θέμα της γειτονιάς με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Θα ήθελα πολύ να εξερευνήσω γειτονιές στην ύπαιθρο, γιατί πιστεύω ότι, από πολλές απόψεις, οι πραγματικές προκλήσεις βρίσκονται έξω από τις μεγάλες πόλεις. Αυτά είναι μέρη όπου έχετε περισσότερη κοινωνική αδικία και τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα. Θα δούμε λοιπόν τι θα βγει από αυτό.
Η φωτογραφία είναι ευγενική προσφορά του Oslo Architecture Triennale.
